Zaskakująco często to i podobnie skonstruowane pytania otrzymuję od Was drogą e-pocztową. Odpowiadam krótko: jak najbardziej tak. Dziś postaram się wyjaśnić dlaczego się tak dzieje, że Sony, Nokia, Toshiba, Apple i wielu innych producentów oferuje gwarancję na dwanaście miesięcy, pomimo powszechnego przekonania o dwuletniej ochronie konsumenta.

Gwarancja, o którą najczęściej pytacie, przeważnie donośnie wskazywana w rozmaitych specyfikacjach technicznych produktów oferowanych przez czołowych producentów technologii na gruncie doktryny określana jest mianem gwarancji jakości (gwarancji handlowej). Jej instytucja wynika z artykułu 577 kodeksu cywilnego i kolejnych.

Istotą tak pojmowanej gwarancji jest pozostawienie producentowi dowolności co do faktu udzielenia gwarancji, jak również sporej swobody w zakresie określania jej warunków. Innymi słowy – dwunastomiesięczna gwarancja udzielana przez wielu producentów telefonów komórkowych, laptopów, tabletów, itp., która budzi tak wiele kontrowersji wśród internautów, nie jest na producencie nawet wymagana z mocy prawa. Wspominał o tym m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2000 r. (III CKN 270/99):

Gwarancja jakości jest udzielana dobrowolnie, jej treść formułuje gwarant, kupujący zaś przez przyjęcie z rąk sprzedawcy dokumentu gwarancyjnego wyraża zgodę na zawarte w nim warunki gwarancji.

To wyłącznie akt dobrej woli producenta, często spotykany w praktyce, motywowany m.in. potrzebą stwarzania renomy wiarygodnego i solidnego produktu. Warto mieć na uwadze, że już samą wzmiankę o tym fakcie np. w materiałach reklamowych wywiera na gwarancie obowiązek udzielenia i respektowania gwarancji. Kodeks cywilny pozostawia dowolność co do czasu trwania tak zapewnianej gwarancji – często spotykanym terminem są dwa lata, ale równie dobrze mogą to być na przykład 3 miesiące. Co ciekawe, jeżeli termin nie zostanie określony, ale producent zdecyduje się na udzielenie gwarancji poprzez wydanie stosownego dokumentu, przyjmuje się, że obejmuje ona okres właśnie 12 miesięcy od chwili zakupu.

Dwa lata mimo wszystko, ale niezgodności

Kupujący urządzenie objęte krótszą niż dwuletnia gwarancją lub nawet pozbawione tej gwarancji, na terenie Unii Europejskiej wciąż może liczyć na dość szeroką ochronę wynikające z przepisów prawa. Chodzi tu o zawartą poza kodeksem cywilnym, a w ustawie o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej konstrukcji stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową , która w przypadku zakupu elektroniki w sklepie przyznaje bezsprzeczny, dwuletni termin ochrony, wynikający z mocy samego prawa. Warto jednak pamiętać, że w tym wypadku podmiotem, od którego dochodzimy swoich roszczeń jest nie gwarant (przeważnie producent), a sprzedawca.

Art. 10. 1. Sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. (…)

Sam fakt istnienia gwarancji w rozumieniu art. 577 kodeksu cywilnego nie wymusza na nabywcy korzystania z tamtej drogi dochodzenia swoich praw, ustawa przyznaje konsumentowi w tej materii pełną dowolność. W wielu wypadkach skorzystanie z konstrukcji niezgodności towaru z umową przyznaje zresztą większy zakres uprawnień konsumentowi, niż wynikałoby to z samej gwarancji, przeważnie ograniczającej się do zwrotu towaru.

Przedsiębiorcy mają gorzej

Polskie prawo w sposób szczególny dba o interesy konsumentów, którzy mogą czuć się nieco zagubieni w relacji z doświadczonym sprzedawcą na co dzień zajmującym się działalnością handlową. Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej swoim zasięgiem obejmuje jednak tylko osoby fizyczne dokonujące zakupów poza swoją działalnością gospodarczą. Przedsiębiorcy (potocznie często rozumiani też jako „biorący na firmę”) muszą zadowolić się wynikającymi z kodeksu cywilnego przepisami o rękojmi, które są w tym wypadku o wiele mniej preferencyjne. Właśnie dlatego to przedsiębiorcy powinni być grupą najbardziej zainteresowaną jak najdłuższą gwarancją udzielaną przez producenta .

Art. 568. § 1. Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne wygasają po upływie roku (…)

Niniejszy artykuł zakłada, że problematyka dotyczy rzeczy zakupionych w sklepie, w których po pewnym czasie pojawiły się wady, o których kupujący wcześniej nie wiedział. Uprawnienia z tytułu gwarancji, rękojmi czy niezgodności mogą się zmieniać w zależności od tych kwestii. Również w przypadku sprzedaży np. rzeczy używanej maksymalny czas, w którym można stwierdzić niezgodność towaru z umową, wynosi jeden rok.

Warto również nadmienić, że omówione powyżej przepisy w zakresie niezgodności towaru z umową oraz rękojmi ulegną zmianie w czerwcu 2014 roku. Podobnie jak w przypadku artykułu o odstępowaniu od umowy zawartej na odległość, zostaną one bardzo szeroko omówione na łamach Techlaw w przyszłości.

_
Fot. tytułowa: Matthew Pearce/Flickr CC BY 2.0
Autorem artykułu jest Jakub Kralka, prawnik i twórca Techlaw.pl - Prawo Nowych Technologii.
Po więcej informacji zapraszamy również na Facebookowy profil bloga
_
Obserwuj @jakubkralka
_
Fot. tytułowa: Matthew Pearce/Flickr CC BY 2.0_