Proszę o weryfikację i poprawki, tekst powstał w lekkim pośpiechu, może być więc niekompletny, lub zawierać błędy językowe bądź merytoryczne. A może ktoś chciałby dorzucić coś od siebie?
---
W związku ze sporą ilością pytań odnośnie MacOS, oraz możliwości jego upgrade'owania, postanowiłem stworzyć mini-przewodnik po poszczególnych wersjach systemu MacOS, oraz MacOS X. Mam nadzieję, iż pomoże on świeżo upieczonym użytkownikom Macintoshy w połapaniu się w gmatwaninie numerków, Classiców itd...
Pierwsze systemy MacOS pojawiły się wraz z komputerami Apple Macintosh 128k w 1984 roku. Nie będę się nad nimi rozwodził, ten, kto kupuje starego Macintosha, doskonale będzie wiedział, jaki system mu "zaaplikować". Dlatego od razu przeniosę się 10 lat do przodu.
W 1994 roku Apple wprowadził na rynek pierwsze komputery PowerMacintosh. Zastosowane w nich procesory PowerPC, powstałe we współpracy Apple, IBM oraz Motoroli, daleko wyprzedały epokę pod względem "filozoficznym", a ich kolejne modele zdawały się daleko wyprzedać wydajnościowo konkurencyjne rozwiązania oparte o architekturę x86 Intela.
System Software 7.x
Pierwszą wersją systemu MacOS przystosowaną do pracy z komputerami PowerMacintosh była wersja 7.1.2, która szybko zastąpiona została wersją 7.5, z dalszymi poprawkami - 7.5.1 ... 7.5.3, oraz 7.6. Do starszych modeli komputerów PowerMacintosh, z procesorami PowerPC 601, 603 poniżej 120MHz, i z niewielką ilością pamięci RAM (8-16MB), właśnie te wersje systemu zdają się być optymalne. Warto nadmienić, że angielskojęzyczna, a także spolszczona wersja systemu 7.0.1 oraz 7.5 jest legalnie, i za darmo dostępna do pobrania ze stron Apple.
MacOS 8
Ta wersja systemu MacOS zaprezentowana w 1997 reprezentuje spory krok naprzód w historii systemów Apple. Odświeżony wygląd, ogrom nowych możliwości oraz znacznie podniesiona ergonomia pracy stanowią o ogromnej przewadze nad poprzednimi wydaniami. Niestety, wersja ta nie jest już darmowa, dlatego trzeba się nieraz sporo natrudzić, aby ją zdobyć. Nieraz pojawiają się CD z MacOS 8 na Allegro, w cenie ok. 50-70zł, a więc pieniądz niewielki, trzeba tylko przydybać okazję.
Od strony wymagań sprzętowych MacOS 8 wypada już znacznie gorzej od poprzedników. W miarę znośnie pracuje się od około 24MB RAM wzwyż, co do procesora - polecam przynajmniej 603e/603ev (od 120MHz wzwyż).
Warto nadmienić, iż MacOS 8.0 posiada darmowy upgrade do MacOS 8.1, który szczerze polecam, ze względu na znaczną poprawę jakości pracy, oraz na nowy system obsługi plików HFS+ (Mac OS Extended), obsługujący partycję dysków powyżej 2GB.
MacOS 8.1 to ostatnia wersja systemu, którą da się zainstalować na komputerach nie posiadających (jeszcze) procesora PowerPC, kolejne wersje działały już jedynie na komputerach go posiadających.
MacOS 8.5, 8.6
To kolejny krok milowy w dziejach MacOS. System poraz pierwszy w pełni korzystał z dobrodziejstw procesorów PowerPC, ze względu na rezygnację z kodu dla poprzednio używanej serii procesorów Motorola MC680x0, która na PowerPC musiała być emulowana (udawana), co powodowało spory spadek wydajności. W rezultacie system, mimo ogromnych różnic polegających na ilości funkcji, "bajerów" itp, wcale nie traci na prędkości w stosunku do 8.1, a wręcz przeciwnie, jest często wyraźnie od niego szybszy. Polecam do komputerów bazujących na PowerPC 603(e/ev), oraz wolniejszych PowerPC 604 (do 150MHz).
Jeśli to możliwe, od razu proponuję zdobyć wersję 8.6, poprawioną wielu wad i błędów z wersji 8.5, jednakże jeśli nadarzy się okazja kupna wersji 8.5, warto się zainteresować, gdyż upgrade z 8.5 do 8.6 jest darmowy, do pobrania z witryny Apple.
MacOS 9.0, 9.0.4
Po ogromnym sukcesie wersji 8.6, przyszedł czas na odświeżenie. MacOS 9.0 zawiera kolejną dawkę nowych funkcji, a od wersji 9.0.4 (chyba) obsługę środowiska Classic w MacOS X (o tym później). Więcej o nim już za chwilę, jak tylko za darmo zupgrade'ujemy do
MacOS 9.1
Jest jak Service Pack 2 do Windowsa XP - system niby ten sam, ale jakże nowy. Jest to najstarsza obecnie sensownie (jeszcze) używalna wersja MacOS. System jest żwawy, i warto go zainstalować nawet na komputerach dobrze radzących sobie z następcą - Mac OS X, gdyż ze względu na budowę, jest od niego szybszy, i znacznie lepiej nadaje się do pracy np. pod emulatorem VirtualPC, czy Adobe Photoshop.
Jest to ostatnia wersja systemu, nie wymagająca procesora PowerPC 750 (popularnego "G3").
Polecany dla komputerów wyposażonych w minimum 64MB RAM, oraz procesory PowerPC 604 od 150MHz.
Mac OS 9.2.x
Są zasadniczo zbiorem (darmowych dla posiadaczy MacOS 9.1) poprawek, ułatwiających współżycie z MacOS X. Dlatego nie dziwi fakt, iż wymaga on przynajmniej procesora PowerPC G3, podobnie jak MacOS X. Polecam instalację w przypadku posiadania równocześnie MacOS 9 oraz Mac OS X. Najwyższy numerek to 9.2.2.
MacOS X
Ponieważ, podobnie jak w świecie Windowsów (przejście z 9x/ME na NT-podobne 2000 oraz XP), zaszła potrzeba gruntownego odświeżenia systemu, kolejna wersja MacOS - MacOS X - tak naprawdę niewiele ma wspólnego z poprzednikami, oprócz nazwy, oraz producenta.
System MacOS X był rewolucją. To właśnie jego premiera, oraz powrót twórcy Apple, Steve'a Jobsa, postawiły podupadającą firmę na nogi. Wcześniejsze wersje systemu, mimo niezaprzeczalnych zalet - prędkości i prostoty, posiadały istotne wady, które szczególnie zaczęły doskwierać wraz z rozwojem systemu Windows - brak dobrze rozwiązanej wielozadaniowości i niestabilność stały się denerwujące i Apple tracił klientów na rzecz Windowsowych PC. Potrzebne były radykalne zmiany.
Zbudowane w oparciu o UNIX-ową rodzinę BSD jądro Darwin systemu MacOS X jest niezwykle elastyczne, stabilne, oraz bezpieczne. Okupione jest to jednak wymaganiami - do znośnej pracy na MacOS X potrzebujemy przynajmniej procesora G3 350MHz oraz co najmniej 128MB RAM (choć i to stanowczo za mało, generalnie - im więcej, tym lepiej). Ponieważ dotychczasowe oprogramowanie dla MacOS 9 i starszych nie może natywnie pracować pod kontrolą MacOS X, stworzono środowisko Classic - będące maszyną wirtualną, umożliwiające uruchomienie uprzednio zainstalowanego MacOS 9.1 (najlepiej 9.2.2), i w miarę bezbolesne korzystanie z "klasycznych aplikacji". MacOS jest stabilny jak dobra metalowa konstrukcja (hmmm... czy Brushed Metal może do tego nawiązywać? - takie skojarzenie ), i oferuje znacznie lepszą niż "stary" MacOS, a także Windows, wielozadaniowość.
Ciekawostka przyrodnicza
W przeciwieństwie do rodziny systemów Windows, w Mac OS X każde kolejne wydanie jest wyraźnie szybsze od poprzedniego. Zasada ta działa, pod warunkiem spełnienia (a najlepiej sporego wyprzedzenia, o czym już było wspomniane) wymagań dotyczących zainstalowanej w komputerze pamięci operacyjnej.
Możliwości aktualizacji
W systemach MacOS X istnieją jasne zasady dotyczące aktualizacji. System numeracji wersji obejmuje trzy cyfry - 10.x.y. Darmowe aktualizacje dostępne są w obrębie "y", czyli np. mając MacOS X 10.3, możemy za darmo zaktualizować go do 10.3.9, itp.
Dostępne też bywają pakiety aktualizacji - np. z 10.0 do 10.1 - warunkiem możliwości zainstalowania takiego upgrade jest posiadanie zainstalowanej uprzednio wcześniejszej (o jeden numer) edycji MacOS X. Pakiety te nie są darmowe, ale nie są również drogie. Kiedyś udało mi się w iSpot w Auchan Bielany Wrocławskie kupić pakiet upgrade-ujący 10.0 do 10.1 oraz 9.1 do 9.2.1 za 25zł.
MacOS 10.0 oraz 10.1
Mówiąc krótko - bardzo funkcjonalne wersje beta. Powolne i zasadniczo mało oprogramowania na nich działa. Nie polecam do normalnej pracy, najlepiej od razu zastanowić się nad
MacOS 10.2 "Jaguar"
Pierwsza względnie używalna wersja nowego MacOS X. Po zupgradowaniu do 10.2.8 staje się względnie użytecznym narzędziem dla (bardzo) mało wymagających.
MacOS 10.3 "Panther"
Absolutne dziś minimum do normalnej pracy na Macintoshu. System ten, zaktualizowany do najnowszej wersji 10.3.9 jest bardzo stabilny i szybki. Obecnie działa na nim ok. 90% oprogramowania dla MacOS X. System wymaga co najmniej iMaca, PowerMacintosha B&W G3, lub PowerBooka "Lombard" G3
MacOS 10.4 "Tiger"
Nie ma co ukrywać, najdoskonalsza, i najszybsza wersja MacOS X. Polecam, gdy tylko możliwa jest jej instalacja. NIE POLECAM instalować przy 256MB RAM, od 320 w górę już można się pokusić. Najnowsza obecnie aktualizacja nosi numer 10.4.8. Wymagania - iMac DV, PowerMacintosh G3 B&W, PowerBook Firewire ("Pismo")
Podsumowanie:
1. Systemy operacyjne MacOS dzielimy na dwie zasadnicze grupy:
- Classic (MacOS 7, 8, 9)
- MacOS X (MacOS 10.0.x - 10.4.8)
2. W miarę możliwości polecam instalować: co najmniej MacOS 8.6, lub MacOS X 10.3.9
3. Każda nowa wersja MacOS X jest SZYBSZA od poprzedniej.
4. System MacOS X lubi dużo RAMu. Nie jest to zwykłe łakomstwo, a premedytacja. MacOS X ma bardzo dobrze przemyslany system zarządzania pamięcią.
Na sam koniec umieszczam linię historyczną systemów MacOS (źródło: Wikipedia - EN)