Skocz do zawartości

Witaj!

Zaloguj lub Zarejestruj się aby uzyskać pełny dostęp do forum.

Zdjęcie
- - - - -

Czy jest możliwe używanie w pełni programów na dysku zewnętrznym SSD?


  • Zaloguj się, aby dodać odpowiedź
12 odpowiedzi w tym temacie

#1 bielin

bielin
  • 653 postów

Napisano 14 marca 2019 - 21:48

Zabrakło miejsca na moim komputerze i wpadłem na pomysł aby całe programy instalować na zewnętrznym dysku. Jednak nie wiem czy jest to możliwe, aby korzystać z programów do edycji filmów czy robienia muzyki, lub jeszcze innych, instalując wszystko na zewnętrznym dysku przenośnym i na nim pracować? Jeśli opcja ta jest możliwa, gotów jestem zapłacić więcej aby zakupić bardzo szybki dysk przenośny. Przeczytałem że jednym z najlepszych wyborów jest zakup Samsunga X5 Portable SSD MU-PB1T0B 1lub 2 TB. Posiada Thunderbolt i zachwalają go tutaj https://pclab.pl/art78717.html

Posiadam iMaca 27. Dysk 512 GB SSD, RAM 16 GB i Procesor 4,2 GHz Intel Core i7. 

Najlepsza byłaby opcja rozbudowy lub wymiany pamięci w iMacu, ale nie chce mi się chodzić do serwisu i w moim iMacu nawet chyba jest to nie możliwe bo jest on jednym z nowszych, zakupiłem go w tamtym roku.

Jeśli ktoś doradzi mi zakup jakiegoś szybkiego dysk przenośnego to może być on duży, bo na stałe będę go używał tylko przy iMacu.

Wielkie dzięki za pomoc. Temat dla mnie jest trudny, więc dziękuję za proste informacje.



#2 WojtekWojtek

WojtekWojtek
  • 1 757 postów

Napisano 14 marca 2019 - 22:04

Jak rozumiem to programy muszą być w katalogu Programs. Tylko niektóre, proste działają bez instalacji z dowolnego miejsca. Nie możesz przenieść na dysk zewnętrzny czegoś innego? 512 to kupa miejsca. Może masz masę fimów? Mi z braku miejsca Windows udało sie zainstalować na dysku USB - są poradniki w sieci.

Czy sprawdzałeś, co zajmuje tyle miejsca? Czy korzystasz z chmury - iCloud potrafi zrobić miejsce przenosząc do chmury zdjęcia i dokumenty.

#3 Mikołaj Maciejko

Mikołaj Maciejko

  • 4 613 postów
  • Płeć:

Napisano 14 marca 2019 - 22:09

Spora cześć programów pozwala na wskazanie miejsca instalacji. W takiej sytuacji nie powinno być problemów z ich używaniem, choć uczciwie przyznam, ze nie próbowałem.

#4 winmaciek

winmaciek
  • 6 478 postów
  • Płeć:

Napisano 14 marca 2019 - 22:21

Z ciekawości: jakie programu zajmują ci aż tyle miejsca?

MacBook Pro 13" M1, iPhone 15 Pro Max, iPad Pro 11" M1 Wi-Fi+Cellular

Wszelkie porady udzielane są na licencji beerware. 


#5 bee3

bee3
  • 3 841 postów

Napisano 15 marca 2019 - 00:41

 

Posiadam iMaca 27. Dysk 512 GB SSD, RAM 16 GB i Procesor 4,2 GHz Intel Core i7. 

Najlepsza byłaby opcja rozbudowy lub wymiany pamięci w iMacu, ale nie chce mi się chodzić do serwisu i w moim iMacu nawet chyba jest to nie możliwe bo jest on jednym z nowszych, zakupiłem go w tamtym roku.

Możesz oprócz wewnętrznego dysku Apple 512GB zainstalować w tym iMacu jeszcze dodatkowy dysk np. 2TB SATA SSD (ok. 1kPLN).

Za zewnętrznego 2TB Samsunga X5 zapłaciłbyś chyba cztery razy więcej.

 

Jeżeli masz jeszcze gwarancję na komputer - montaż rób w ASA (żeby nie stracić gwarancji) co wiąże się z kosztem robocizny 200-300zł. (w zależności od serwisu) .


Użytkownik bee3 edytował ten post 15 marca 2019 - 00:42

Pomogłem ?   -  Lubię to 


#6 bielin

bielin
  • 653 postów

Napisano 15 marca 2019 - 20:58

Możesz oprócz wewnętrznego dysku Apple 512GB zainstalować w tym iMacu jeszcze dodatkowy dysk np. 2TB SATA SSD (ok. 1kPLN).

Za zewnętrznego 2TB Samsunga X5 zapłaciłbyś chyba cztery razy więcej.

 

Jeżeli masz jeszcze gwarancję na komputer - montaż rób w ASA (żeby nie stracić gwarancji) co wiąże się z kosztem robocizny 200-300zł. (w zależności od serwisu) .

Bardzo dziękuję WojtekWojtek, Winmaciek, bee3 i Mikołaj Maciejko. 

Bee3 przekonałeś mnie, opcja ta wydaje mi się najlepsza ze wszystkich, o ile jest naprawdę to możliwe. 

Mam pewne pytanie. Wszystko zakładam że będą robić w Autoryzowanym Serwisie Apple, bo ja pomimo że w moim Macbooku wymieniałem już sam pamięć, to w iMacach czytałem że gdy źle się założy ekran to w krótkim czasie ekran może wylecieć z obudowy i się rozbić. 

Przechodząc do rzeczy, zakupując iMaca mamy opcję wyboru pamięci masowej jaką potrzebujemy. Wybierając opcję SSD 256 GB nic nie dopłacamy. Wybór opcji SSD 512 GB kosztuje dodatkowo 960 zł. Natomiast zakup SSD 1 TB kosztuje 2 880 zł.  Gdybym poszedł  teraz do sklepu Apple, i poprosił o zakup SSD 1 TB  to czy zapłacił bym tylko 2 880 zł. plus pracę, czy jakoś inaczej by to policzono?

Zastanawiam się jeszcze czy naprawdę moja teraźniejsza pamięć SSD 512 GB zostanie w komputerze, czy będą chcieli ją usunąć? Właściwie gdyby zostawili starą pamięć, to może wystarczyło by mi kolejne SSD 512 GB, a wtedy miałbym już 1 TB.

Chciałbym dołożyć dobrej jakości pamięć a nie jakieś zamienniki. 

Nie wiem też jak to będzie pracować, czy będę miał jakieś komplikacje, np. za każdym razem będę musiał decydować na którym dysku coś się zapisuje, czy będzie to działało jako jedna komputerowa pamięć?

Jak bym już wybrał się z komputerem do serwisu, to jeszcze chciałem zapytać czy mogę pozostawić hasło dostępu do komputera aby nikt nie mógł czegoś np. usunąć, zmienić, czy pracownicy potrzebują włączyć komputer i coś w ustawieniach zmieniać?

 

Jeśli chodzi o inne tematy poruszone w tym wątku, to posiadam już kilka zewnętrznych dysków, każdy 4 TB lub 3 TB i tam trzymam rzeczy których nie potrzebuję na bieżąco. Żaden z nich nie jest SSD. Zastanawiam się czy uczyć się jak i co mogę w danym programie przenosić na zewnętrzny dysk, ale to chyba jest skomplikowane i jak zewnętrzny dysk się zepsuje to stracę wszystko. Korzystam też z aplikacji Time Machine, ale jest ona na tym samym zewnętrznym dysku, bo nie mogę podpiąć wszystkich dysków z powodu braku wystarczającej ilości wyjść USB. Dokupiłem koncentrator wyposażony w 4 dodatkowe porty USB ale to i tak za mało. Myślę że w iMacach powinno być co najmniej 10 portów USB a nie tylko 4.

 



#7 WojtekWojtek

WojtekWojtek
  • 1 757 postów

Napisano 15 marca 2019 - 22:21

Błagam, powiedz, bo ciekawość mnie zżera - co robisz, że potrzebujesz kilkunastu TB danych, ale jednocześnie dyski USB podłączone przez huba są dostatecznie wydajne i ogarniasz gdzie co jest? Może potrzebujesz sprawę potraktować całościowo - kupić jakąś macierz zamiast pojedynczych dysków - jedno podłączenie, jedna przestrzeń i redundancja. Trudno mi bowiem wyobrazić zastosowanie w którym same programy (używane) nie mieszczą się w 512GB przy trzymaniu danych na zewnątrz. Z takimi dyskami (i zewnętrzą macierzą) pracują w mojej firmie (TV) montarzyści i nie narzekają.

W Twoim komputerze jest miniaturowy dysk SSD podłączony prze PCIe i miejsce na 3,5 calowy dysk Sata III. Nowy dysk może być SATA. Wtedy będą dwa, ale nowy wolniejszy albo nowy dasz PCIe i wtedy będzie tylko ten nowy. Jeśli dobrze kumam, to „oryginalnego” raczej nie dostaniesz, a już na pewno SSD na SATA (bo takich Apple nie montował. Przy dwóch dyskach będziesz miał dwa dyski, więc wygoda podobna jak z zewnętrznym, tylko go przypadkiem nie wypniesz. Przyznam jednak, że nie słyszałem, by można kupić taki dysk PCIe, są natomiast dyski SATA z akcesoriami do montażu.

Jeszcze raz proszę - powiedz - co zajmuje tyle miejsca?

#8 bee3

bee3
  • 3 841 postów

Napisano 15 marca 2019 - 23:45

... 

Przechodząc do rzeczy, zakupując iMaca mamy opcję wyboru pamięci masowej jaką potrzebujemy. Wybierając opcję SSD 256 GB nic nie dopłacamy. Wybór opcji SSD 512 GB kosztuje dodatkowo 960 zł. Natomiast zakup SSD 1 TB kosztuje 2 880 zł.  Gdybym poszedł  teraz do sklepu Apple, i poprosił o zakup SSD 1 TB  to czy zapłacił bym tylko 2 880 zł. plus pracę, czy jakoś inaczej by to policzono?

Teraz (mając już kupiony komputer) do sklepu nie masz po co pójść (chyba, że po następny komputer i wtedy skonfigurujesz sobie taki jak na stronie AOS (Apple Online Store)). Jak chcesz coś montować w posiadanym już komputerze to zwracasz się do serwisu nie do sklepu.

Tylko kilka firm w Polsce ma jednocześnie autoryzowany sklep i autoryzowany serwis Apple (alfabetycznie są to: Cortland, iDream, iMad, iSpot, iStrefa, Maqsimum), ale nie we wszystkich lokalizacjach tych sklepów jest również serwis. 

Natomiast decydując się na montaż dodatkowego dysku SSD w serwisie (do posiadanego już komputera) nie opłaca się kupować dysku oryginalnego - pochodzącego od Apple bo zapłaciłbyś za niego znacznie więcej niż przy zakupie komputera. 

Jak w wielu dziedzinach: suma kosztów nowych, oryginalnych części zamiennych wchodzących w skład jakiegoś produktu (komputera, telefonu, samochodu, lodówki, etc.) potrafi wielokrotnie przekroczyć cenę nowego kompletnego produktu.

Kupujesz więc dysk innej marki - ważne, żeby był zgodny (kompatybilny) z Twoim modelem komputera.  

Nie musisz kupować dysku w serwisie, który będzie Ci go montował w komputerze. Serwisy zwykle mają mniejszy wybór modeli dysków do wyboru i nieco wyższe ceny niż np. "zwykłe" sklepy internetowe.

Za kupieniem dysku w serwisie mogą jednak przemawiać np. takie argumenty:

- niektóre serwisy przy zakupie u nich dysku udzielają zniżki na robociznę (dysk kupujesz trochę drożej niż najtaniej na ceneo, ale płacisz mniej za usługę: w sumie łączna cena może wyjść podobnie);

- jak sam kupisz dysk to serwis Ci go wstawi w uzgodnionej cenie za usługę, ale jak dysk będzie sprawiał jakieś problemy (źle dobrany, albo po prostu wadliwy) i chciałbyś go reklamować u dostawcy dysku to możesz ponieść ponownie koszt demontażu/montażu dysku, a jak zepsuje się dysk sprzedany i wstawiony przez serwis to nie poniesiesz kosztów demontażu reklamowanego dysku i ponownego montażu nowego. 

 

 

Zastanawiam się jeszcze czy naprawdę moja teraźniejsza pamięć SSD 512 GB zostanie w komputerze, czy będą chcieli ją usunąć? Właściwie gdyby zostawili starą pamięć, to może wystarczyło by mi kolejne SSD 512 GB, a wtedy miałbym już 1 TB.

 

Tak jak napisał przedmówca: masz w komputerze zamontowany fabrycznie: dysk Apple PCIe i możliwość instalacji (dodatkowo) dysku SATA.
Dysk SSD SATA będzie miał oczywiście nieco mniejsze transfery odczyt/zapis niż dysk PCIe, ale i tak jest to rozwiązanie dużo szybsze i bezpieczniejsze niż dysk wiszący poza obudową komputera na kablu przez dodatkową przejściówkę na USB.

Możesz więc pozostawić istniejący dysk fabryczny Apple i dołożyć (dodatkowo) stosunkowo niedrogi dysk SSD SATA (nawet kilka TB).

Alternatywnie możesz wymienić dysk fabryczny Apple na równie szybki ale większej pojemności. 

Poza oczywistą zaletą (w postaci bezkompromisowej szybkości dużego dysku) wadą jest znacznie wyższa cena takiego dysku oraz konieczność wyjęcia dysku fabrycznego.

 

 

 

Chciałbym dołożyć dobrej jakości pamięć a nie jakieś zamienniki. 

 

Dysk pochodzący od Apple kupowany w serwisie nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego. Chcesz kupić dobry dysk w rozsądnej cenie - możesz polegać na sugestiach serwisu, opiniach forumowiczów, etc. Marki dysków SSD powszechnie uważane za renomowane i często wykorzystywane w upgrade Mac-ów to np.:  Intel, Samsung, WD, Crucial, Transcend, OWC .
 

 

 

Jak bym już wybrał się z komputerem do serwisu, to jeszcze chciałem zapytać czy mogę pozostawić hasło dostępu do komputera aby nikt nie mógł czegoś np. usunąć, zmienić, czy pracownicy potrzebują włączyć komputer i coś w ustawieniach zmieniać?

Jeżeli zlecasz tylko montaż dodatkowego dysku w komputerze to nie musisz / nie powinieneś dawać nikomu dostępu do swoich danych (pozostawienie hasła na koncie użytkownika jest IMO wręcz zalecane).

 

 

Jeśli chodzi o inne tematy poruszone w tym wątku, to posiadam już kilka zewnętrznych dysków, każdy 4 TB lub 3 TB i tam trzymam rzeczy których nie potrzebuję na bieżąco. Żaden z nich nie jest SSD. Zastanawiam się czy uczyć się jak i co mogę w danym programie przenosić na zewnętrzny dysk, ale to chyba jest skomplikowane i jak zewnętrzny dysk się zepsuje to stracę wszystko. Korzystam też z aplikacji Time Machine, ale jest ona na tym samym zewnętrznym dysku, bo nie mogę podpiąć wszystkich dysków z powodu braku wystarczającej ilości wyjść USB. Dokupiłem koncentrator wyposażony w 4 dodatkowe porty USB ale to i tak za mało. Myślę że w iMacach powinno być co najmniej 10 portów USB a nie tylko 4.

Kilka pojedyńczych dysków talerzowych na USB z ogromną ilością danych podłączonych do HUB-a  USB? - To nie jest ani wygodne/wydajne, ani bezpieczne rozwiązanie.

Przychylam się do opinii przedmówcy.


... Może potrzebujesz sprawę potraktować całościowo - kupić jakąś macierz zamiast pojedynczych dysków - jedno podłączenie, jedna przestrzeń i redundancja. 


Pomogłem ?   -  Lubię to 


#9 bielin

bielin
  • 653 postów

Napisano 16 marca 2019 - 11:27

Postanowiłem w iMacu wykonać czystą instalację systemu i od nowa zainstalować wszystkie programy, starając się największe pliki zamieszczać na dysku zewnętrznym. Jeśli to się nie sprawdzi to zawiozę komputer do serwisu i poproszę o zamieszczenie dodatkowego dysku SSD. Ale to potrwa bo teraz nie mam czasu. 

Wpadłem też na pomysł aby na osobnym przenośnym dysku korzystać z aplikacji Time Machine a na drugim zewnętrznym dysku zamieszczać wszystkie duże pliki, dzięki temu gdy zepsuje się jeden z dysków, będę miał dostęp do jednego z dwóch zewnętrznych dysków by odzyskać dane. Teraz nie będę zamieszczał w komputerze wielu plików, więc warto o tym pomyśleć.

Na chwilę obecną nie będę kupował SSD zewnętrznego, ale zakupię tani kolejny WD My Passport Portable Hard Drive - 4 TB. Właściwie to najchętniej zakupił bym jakiś przenośny dysk z Thunderbolt bo zwolnił bym tym jeden z portów USB :-) Ale nie wiem czy są takie bez SSD i godne polecenia. 

Z iCloudu korzystam tylko na małą skalę, np. kalendarz, notatki, ale całej zawartości kilkunastu TB nie wyobrażam sobie trzymać w iCloud.

Jeśli chodzi o moją zwartość komputera, to nie mam się czym chwalić, chodzi tylko o nagrywanie filmów kamerą, muzyka, edycja zdjęć, wiele z tego jest edytowane, ale czasem dobrze jest zachować starą kopię w razie zmiany planów. 

Wielkie dzięki za pomoc.


Użytkownik bielin edytował ten post 16 marca 2019 - 11:30


#10 Kowadełko

Kowadełko
  • 335 postów

Napisano 16 marca 2019 - 12:29

Same programy duzo nie waza, za to ich biblioteki z czasem sie rozrastaja. Prawie kazdy tego typu program umozliwia wskazanie niestandardowego miejsca. Mialem tak np. z iTunes czy Zdjecia.

#11 iEjek

iEjek
  • 99 postów

Napisano 16 marca 2019 - 12:53

(...) Tak jak napisał przedmówca: masz w komputerze zamontowany fabrycznie: dysk Apple PCIe i możliwość instalacji (dodatkowo) dysku SATA.

Dysk SSD SATA będzie miał oczywiście nieco mniejsze transfery odczyt/zapis niż dysk PCIe,

(...)

Jeżeli zlecasz tylko montaż dodatkowego dysku w komputerze to nie musisz / nie powinieneś dawać nikomu dostępu do swoich danych (pozostawienie hasła na koncie użytkownika jest IMO wręcz zalecane).

 

Bardzo dobry dysk podłączony przez PCI Express to około 3000 MB/s a przez SATA  500 MB/s czy to są "nieco mniejsze transfery"?

 

A oddawanie komputera do modernizacji/naprawy zawsze wiąże się z możliwością utraty (nawet fizycznie, może przestać istnieć komputer) a co dopiero dane...

Dlatego najlepiej komputer wyczyścić, a po powrocie z serwisu, komputer pomęczyć, taki intensywny test mu zrobić, czy wszystko jest dobrze - a później przywrócić dane.

 

Zresztą autoryzowane i inne serwisy, wręcz zalecają, dostarczenie komputera bez danych.

 

Przykłady:

 

Cortland
https://www.cortland...odpowiedzi.html

Czy utracę dane w trakcie naprawy?
Serwis Cortland nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenie lub utratę danych znajdujących się na dyskach twardych lub innych nośnikach.

Z tego względu zalecamy zrobienie kopii zapasowej danych przed wysyłką urządzenia do serwisu.

Podczas diagnostyki, komputery uruchamiane są z zewnętrznych nośników

i jeżeli nie ma takiej konieczności, to nie ingerujemy w strukturę danych na dyskach użytkowników.

---------

iSpot
https://ispot.pl/s,s..._przed_oddaniem

Co warto zrobić przed oddaniem sprzętu marki Apple do serwisu?
Wylogowujemy się i wymazujemy iUrządzenie
Jeśli już stworzyliśmy kopię zapasową iPhone'a, iPada czy komputera Mac, to następnie musimy wymazać całą zawartość urządzenia

(…)

Usuwamy dane z komputera Mac
Z komputera Mac też powinniśmy usunąć dane, w tym przede wszystkim te związane z loginami i hasłami.

Najprostszym sposobem jest wymazanie dysku i ponowna instalacja systemu OS X. (…)


Użytkownik iEjek edytował ten post 16 marca 2019 - 12:54


#12 bee3

bee3
  • 3 841 postów

Napisano 16 marca 2019 - 22:54

Bardzo dobry dysk podłączony przez PCI Express to około 3000 MB/s a przez SATA  500 MB/s czy to są "nieco mniejsze transfery"?

 

Jakość dysku (a nawet jego ogólną wydajność) nie mierzy się maksymalnym chwilowym transferem.

Transfery dysków PCIe na poziomie np. 3000MB/s dotyczą wyłącznie odczytów (ew. zapisów) sekwencyjnych i dużych paczek (128MB+).

Mniejsze porcje <1MB i odczyt /zapis losowy (a takich jest zdecydowana większość podczas normalnego użytkowania systemu i aplikacji na Mac-u) np. 512KB - to transfery znacznie niższe i jest tu pewna prawidłowość: im wyższy transfer maksymalny ma dysk przy odczycie/zapisie sekwencyjnym tym gorzej wypada przy odczycie/zapisie losowym. To tłumaczy dlaczego np. dyski SSD Apple montowane w iMac-ach 2017 (mające dwukrotnie większe maksymalne wartości odczytu i zapisu sekwencyjnego niż takie same dyski ale z modeli 2015), nie są podczas normalnej pracy dużo sprawniejsze (a można znaleźć testy w których teoretycznie "wolniejsze" dyski z modeli 2015 okazywały się szybsze od tych z 2017 - przy losowym odczycie niewielkich paczek danych).

Również Samsung np. w "PC-towym" modelu EVO 970 - dysku o dość wysokich parametrach odczytu sekwencyjnego (ponad 3500MB/s) - deklaruje, że takie transfery dotyczą tylko operacji w zakresie bufora TurboWrite (co fajnie wypada w programach testujących i transferze sekwencyjnym) natomiast poza nim transfer maksymalny podobno nie przekracza 600MB/s .


...

 

A oddawanie komputera do modernizacji/naprawy zawsze wiąże się z możliwością utraty (nawet fizycznie, może przestać istnieć komputer) a co dopiero dane...

Dlatego najlepiej komputer wyczyścić, a po powrocie z serwisu, komputer pomęczyć, taki intensywny test mu zrobić, czy wszystko jest dobrze - a później przywrócić dane.

 

Zresztą autoryzowane i inne serwisy, wręcz zalecają, dostarczenie komputera bez danych.

 

 

Zrobienie backupu - to oczywista oczywistość, ale robienie kopii zapasowych powinno być z rozsądku i regularne, a nie z konieczności i tylko przy okazji oddawania komputera do serwisu.

Czyszczenie dysku - wg własnego uznania. Warto jednak wiedzieć, że nie ma takiego obowiązku:
https://support.appl.../repair/service

Trzeba być jednak przygotowanym (backup) że może to zrobić za nas serwis ;)


Użytkownik bee3 edytował ten post 16 marca 2019 - 22:44

Pomogłem ?   -  Lubię to 


#13 bielin

bielin
  • 653 postów

Napisano 18 marca 2019 - 23:29

Wspomniałem w ostatnim poście, że zamierzam zakupić 2 zewnętrzne dyski aby na osobnym przenośnym dysku korzystać z aplikacji Time Machine a na drugim zewnętrznym dysku zamieszczać wszystkie duże pliki, dzięki temu gdy zepsuje się jeden z dysków, będę miał dostęp do jednego z dwóch zewnętrznych dysków by odzyskać utracone dane. Jednak zastanawiam się co się stanie jeśli jeden dysk przenośny zepsuje się i na drugim dysku za pomocą Time Machine będę chciał odzyskać dane?  Z tego co mi wiadomo aplikacja Time Machine pozwoli tylko na odzyskanie danych z komputera. Więc pojawia się pytanie, czy jeśli do środka komputera zostanie zamieszczony dodatkowy dysk SSD, jaki proponowano mi w tym wątku, to czy aplikacja Time Machine pozwoli na odzyskanie danych z dwóch dysków, które będę w iMacu?

Jeśli tak, to pomyślę o tym rozwiązaniu, gdyż doszedłem do wniosku że jeśli ktoś ma jeden zewnętrzny dysk i zamieszcza tam wszystkie dane wraz z korzystaniem aplikacji Time Machine to gdy dysk ten się zepsuje to wszystko zostanie utracone, gdyż  na komputerze nic mieć nie będziemy a dysk z danymi i Time Machine nie będzie działał.  A może wszystko to źle zrozumiałem? Wielkie dzięki.






Użytkownicy przeglądający ten temat: 2

0 użytkowników, 2 gości, 0 anonimowych